အာဆီယံ ညီလာခံမွာ ျမန္မာခ်ိန္ခြင္လွ်ာညႇိ

အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ ဘာလီကၽြန္းတြင္ က်င္းပေနေသာ အေရွ႕ေတာင္ အာရွႏုိင္ငံမ်ားအဖြဲ ့(အာဆီယံ) ႏွင့္ ၎၏ မိတ္ဖက္ ႏုိင္ငံမ်ား၏ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀းတြင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ အေမရိကန္ သမၼတ ဘားရက္ အုိဘားမားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံမည္ ျဖစ္သည္။
ဦးသိန္းစိန္သမၼတ ျဖစ္ၿပီးေနာက္ အေမရိကန္ သမၼတ ဘားရက္ အုိဘားမားႏွင့္ ပထမဆုံး ေတြ႕ဆုံမည္ ျဖစ္သည္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အား အာဆီယံ အိမ္ရွင္ႏုိင္ငံ အင္ဒိုနီးရွား သမၼတက ႏႈတ္ဆက္စဥ္ (ဓာတ္ပံု - AP)

အာဆီယံအစည္းအေ၀းတြင္ ၂၀၁၄ အာဆီယံ ဥကၠ႒ ရာထူးအတြက္ အဆုံးအျဖတ္ေပးလိုက္ၿပီ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာအစုိးရအတြက္ ႏုိင္ငံတကာမ်က္ႏွာစာတြင္ အေရးႀကီးေသာ အခ်ိန္ ျဖစ္သည္။
အာဆီယံ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀း က်င္းပခ်ိန္သည္ မဟာအင္အားႀကီးႏုိင္ငံ ျဖစ္ေသာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ အာရွတြင္ ျပန္လည္အေျခခ်ေရး လမ္းစဥ္မူ၀ါဒအား အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ ျပန္လည္ က်င့္သုံးလာခ်ိန္ႏွင့္လည္း တုိက္ဆုိင္ေနရာ အစည္းအေ၀းအၿပီး အေမရိကန္ – ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး စာမ်က္ႏွာသစ္ ဖြင့္၊ မဖြင့္ ဆိုသည့္ အခ်က္ကို ႏိုင္ငံတကာက စိတ္ဝင္စား ေနၾကသည္။
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အေနျဖင့္ အာဆီယံ၏ မိတ္ဖက္ႏုိင္ငံတခု ျဖစ္သည့္အျပင္ သမုိင္းစဥ္အရ အာဆီယံအဖြဲ႕အေပၚ ၾသဇာႀကီးမားသည့္ ႏုိင္ငံျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ကုိ အာဆီယံ ဥကၠ႒ ရာထူး ေပးျခင္း၊ မေပးျခင္း အပါအ၀င္ အေရးပါေသာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား အတြက္ အေမရိကန္၏ သေဘာထားမွာ အေရးပါလွ်က္ရွိသည္။
အေမရိကန္ – အာဆီယံ အစည္းအေ၀းအတြက္ ဘာလီသုိ ့ ခရီးမဆက္မီ သမၼတ အိုဘားမားသည္ ၾသစေၾတးလ် ပါလီမန္၌ မိန္႔ခြန္းေျပာရာတြင္ ျမန္မာျပည္၌ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနေၾကာင္း ထည့္သြင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။
အုိဘားမားက ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လြတ္ေျမာက္လာျခင္း၊ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား တခ်ဳိ႕အား လႊတ္ေပးျခင္းတုိ႔ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ဆက္ရွိေနဆဲဟု ဆိုသည္။
ျမန္မာအစုိးရ အေနျဖင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ေစရန္အတြက္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ အဆင့္မ်ားကုိ ရွင္းလင္းစြာ ဆက္လက္ ေျပာဆုိသြားမည္ဟုလည္း အေမရိကန္ သမၼတက ေျပာသည္။
ဆက္လက္၍ ၎က ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား အားလုံး လႊတ္ေပးေရး၊ တုိင္းရင္းသား ေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ စစ္ပြဲမ်ား ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေစေရးႏွင့္ ျမန္မာ – ေျမာက္ကုိရီးယား ဆက္ဆံေရးအား ပုိမုိ ထင္သာျမင္သာ ရွိေစေရး စသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ အခ်က္ ၃ ခ်က္ကို ေျပာဆိုသြားသည္။
၁၉၉၆၊ ၂၀၀၃ ၊ ၂၀၀၇ ႏွင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တုိ႔တြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားေသာ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈမ်ား ရုတ္သိမ္းရန္အတြက္ အထက္ပါ အခ်က္ ၃ ခ်က္ကို ျမန္မာအစုိးရက မည္မွ် လုပ္ေဆာင္သည္၊ မလုပ္ေဆာင္သည္ ဆိုသည့္ အခ်က္မွာ အေရးပါေၾကာင္း ေလ့လာသူမ်ားက ဆိုၾကသည္။
ဦးသိန္းစိန္အစုိးရ တက္လာၿပီးေနာက္ ေမလတြင္ တႀကိမ္၊ ေအာက္တုိဘာလတြင္ တႀကိမ္ လြတ္ၿငိမ္္းခ်မ္းသာခြင့္ ေၾကညာခဲ့ေသာ္လည္း ေသာင္းခ်ီေသာ အက်ဥ္းသားမ်ား အၾကားတြင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားဦးေရ ၂၀၀ ေက်ာ္ခန္႔သာ ပါသည္ဟု လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက ေထာက္ျပၾကသည္။
ထုိ႔အျပင္ ဇြန္လမွစ၍ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္မ်ားတြင္ လက္နက္ကုိင္ စစ္ပြဲအသစ္မ်ားအျဖစ္ အစိုးရတပ္မ်ားႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္ အဖြဲ႔မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (KIA)၊ ရွမ္းျပည္ တပ္မေတာ္မ်ား အၾကား ဆက္တုိက္ ျဖစ္ေပၚေနခဲ့ရာ ေဒသခံဒုကၡသည္ ေထာင္ခ်ီ၍ တုိက္ပြဲႏွင့္လြတ္ရာ ေဒသမ်ားသုိ႔ တိမ္းေရွာင္ေနၾကရသည္။
တုိင္းရင္းသား ေဒသတြင္း စစ္ပြဲမ်ားအေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမရိကန္ အစုိးရက အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ ဖိအား ေပးလွ်က္ရွိေနသည္။
ယေန႔ထုတ္ အစုိးရ သတင္းစာမ်ား၏ အဆုိအရ ယမန္ေန႔က ေနျပည္ေတာ္တြင္ အေမရိကန္သံရုံး ယာယီတာ၀န္ခံ မုိက္ကယ္ သားစ္တန္က ျမန္မာအစုိးရ၏ ျပည္တြင္း ၿငိ္မ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး ေကာ္မတီ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ေသာ ဦးေအာင္ေသာင္း၊ ဦးသိန္းေဇာ္တုိ ့ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ေျမာက္ကုိရီးယားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးကုိ ျမန္မာအစုိးရက ေဒသတြင္း လုံၿခံဳေရး ထိခုိက္ေစေသာ လုပ္ရပ္မဟုတ္ဟု ထပ္ခါတလဲလဲ ျငင္းဆုိေနေသာ္လည္း ေျမာက္ကုိရီးယား၏ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ပါ၀င္ပတ္သက္မႈမ်ားသည္ ႏုိင္ငံေတာ္ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္အျဖစ္ ဆက္လက္ရွိေနေသးရာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနျဖင့္ စုိးရိမ္ႏုိင္ဖြယ္ ရွိသည္။
သုိ႔ရာတြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ လက္ရွိျမန္မာ့ မူ၀ါဒ ခ်ဥ္းကပ္မႈတြင္ နည္းလမ္းအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ပုံစံ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိေနသည့္ အတြက္ ေလ့လာသူတို႔က စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔မႈေပၚလစီကုိ ေက်ာ္လြန္၍ ၾကည့္ရႈၾကသည္။
၀ါရွင္တန္ အေျခစုိက္ ျမန္မာ့အေရး ေလ့လာသူမ်ားက အေမရိကန္အစုိးရသည္ ျမန္မာျပည္တြင္း အေျပာင္းအလဲမ်ား ပုိမို ျဖစ္ထြန္းလာ သည္ကို ျမင္ေတြ႕လိုေၾကာင္း၊ ေရရွည္တြင္ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈမ်ားထက္ အာဆီယံအဖြဲ႔တြင္း ပိုမို သြပ္သြင္းကာ ျမန္မာျပည္ကုိ တရုတ္ၾသဇာ လြမ္းမုိးမႈ ေအာက္မွ ေလွ်ာ့ခ်ေစေရးကို လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ေၾကာင္း ထင္ျမင္ခ်က္ ေပးၾကသည္။
ျမန္မာအစုိးရဘက္ကလည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ခ်င္ေသာ ေျပာဆုိခ်က္မ်ား ထြက္ေပၚ လာေနသည္။
ႏုိ၀င္ဘာ ၃ ရက္ေန႔က ျမန္မာကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္သည္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ ျမန္မာ ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အထူးကုိယ္စားလွယ္ႏွင့္ မူ၀ါဒ ညိႇႏွဳိင္းေရးမႉး ဒဲရစ္ မစ္ခ်ယ္ကုိ ေနျပည္ေတာ္တြင္ လက္ခံေတြ႕ခဲ့ၿပီး ႏွစ္ႏုိင္ငံ စစ္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးခဲ့သည္ဟု ျမန္မာဘက္မွ သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ယမန္ေန႔ထုတ္ ၀ါရွင္တန္ပုိ႔စ္ သတင္းစာတြင္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ သမၼတရုံး ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေဇာ္ေဌးက အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၏ ၂၁ ရာစု ရည္မွန္းခ်က္မ်ား အတြက္ ဦးသိန္းစိန္ အစုိးရ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကုိ အသိအမွတ္ျပဳ သင့္ေၾကာင္း ေဆာင္းပါးတပုဒ္ ေရးသားခဲ့သည္။
“အေနာက္ႏုိင္ငံေတြအေနနဲ႔ ေျပာင္းလဲေနတဲ့ ပထ၀ီႏုိင္ငံေရးအေျခအေနနဲ႔ တရုတ္ႏုိင္ငံ အင္အား ႀကီးမားလာတာေၾကာင့္ ျမန္မာကို လုိအပ္လာပါၿပီ။ အခုလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဝါရွင္တန္နဲ႔ က်န္တဲ့သူေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံကို ျပင္ပ ကမာၻနဲ႔ ပိုၿပီး ခ်ိတ္ဆက္ႏုိင္ေအာင္ ကူညီဖို႔ လိုပါတယ္” ဟု ဦးေဇာ္ေဌးက ၎၏ ေဆာင္းပါးတြင္ ဆုိထားသည္။
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုသည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီမုိကေရစီအေရး ေတာင္းဆုိ ဆႏၵျပမႈမ်ားကုိ ျမန္မာစစ္တပ္က အၾကမ္းဖက္ ႏိုမ္နင္းၿပီးခ်ိန္မွ စ၍ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီအေရးကုိ ေရွ႕တန္းက အားေပးခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံ ျဖစ္သည္။ ႏွစ္ႏုိင္ငံ သံတမန္ အဆင့္ကုိလည္း တဆင့္ေလွ်ာ့ခ်ကာ အဆင့္အျမင့္ဆုံးအျဖစ္ သံရုံး ယာယီတာ၀န္ခံကိုသာ ဆယ္စုႏွစ္ ႏွစ္ခုေက်ာ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ထားရွိခဲ့သည္။
သုိ႔ေသာ္ ယခုႏွစ္အတြင္း အေမရိကန္ႏွင့္ ျမန္မာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရး ျဖစ္ေပၚ တုိးတက္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။
ျမန္မာ့အေရး ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္သူ တဦးျဖစ္သည့္ ဒဲရစ္ မစ္ခ်ယ္ကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အထူးကုိယ္စားလွယ္ႏွင့္ မူ၀ါဒ ညိႇႏႈိင္းေရးမႉး အျဖစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔က ခန္႔အပ္ခဲ့သည္။
ဒဲရစ္ မစ္ခ်ယ္သည္ ၎ တာ၀န္ စတင္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုိင္း ျမန္မာျပည္ကုိ ၂ လေက်ာ္အတြင္း သုံးႀကိမ္ သြားေရာက္ ခဲ့ၿပီး ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ အစုိးရအဖြဲ၀င္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။