"ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ရွိတယ္ဆုိတာ ဝန္ခံစမ္းပါ"

နယူးေဒလီ(မဇၥ်ိမ)။            ။ အာဆီယံ ပါလီမန္ အမတ္မ်ား ညီလာခံ (APIA)တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အထူးေလ့လာ သည့္ ႏိုင္ငံအျဖစ္မွ အၿမဲတမ္းအဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံအျဖစ္ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံ ဖႏြမ္းပင္ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပသည့္  ၃၂ ႀကိမ္
ေျမာက္ ညီလာခံက သေဘာတူ လက္ခံခဲ့သည္။

တပတ္ၾကာ က်င္းပခဲ့ၿပီး စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္  ၿပီးဆံုးသြားခဲ့သည့့္ AIPA ညီလာခံတြင္  ျမန္မာအမတ္
၁၄ ဦး တက္ေရာက္ခဲ့ရာ ၾကံ့ခုိင္ေရး ပါတီအမတ္ ထက္ဝက္ေက်ာ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။

ညီလာခံတြင္  ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ အသင္းအဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔စည္းေရး၊ အမ်ဳိးသမီးေရးရာ၊ ေဒသတြင္း မူးယစ္ေဆးေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈ၊  ေရႊ႔ေျပာင္း အလုပ္သမားမ်ား အေရးတို႔ကို ျမန္မာက ပါဝင္ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။

AIPA ညီလာခံႏွင့္ ပတ္သတ္၍ အေသးစိတ္ သိရွိရန္ ကိုယ္တုိင္ တက္ေရာက္ခဲ့သူ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ား တိုးတက္
ေရး ပါတီ RNDP မွ စစ္ေတြ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒါက္တာေအးေမာင္ကို မဇၥ်ိမက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့ရာ ၂ဝ၁၄တြင္  အာဆီယံ ဥကၠ႒ရာထူး ေမွ်ာ္မွန္းထားပါက ျမန္မာအစိုးရအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားရွိသည္ကို ဝန္ခံသင့္သည္ဟု ဆိုခဲ့သည္။

ဦးေအးေမာင္၏ ျမန္မာအေပၚ အာဆီယံသေဘာထား၊ အာဆီယံ၏ ဥကၠ႒ ရာထူးႏွင့္ ျမန္မာ သင့္ေတာ္ မေတာ္၊ ထိုရာထူးအတြက္ လုပ္ေဆာင္သင့္သည္မ်ားကို မဇၩိမသတင္းေထာက္ သဲသဲ ေမးျမန္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။

AIPA မွာ ဘာေတြ ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္ ဆိုတာေလး အက်ဥ္းခ်ံဳး ေျပာျပေပးပါဦး။

“AIPA မွာက ေဆြးေႏြးတာ ေလးခုရွိတယ္.၊ က်ေနာ္က အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ ေကာ္မတီမွာ တက္ခဲ့တယ္။
ျမန္မာျပည္ အေၾကာင္းကို မေမးဘူး ဒါေပမယ့္ တခုရွိတယ္။ ဖြင့္ပြဲမွာပဲ စတိတ္မန္႔ေတြ AIPA ကဖတ္သလို
ေလ့လာသူ ႏုိင္ငံေတြက ဖတ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကို ႀကိဳဆိုတဲ့ႏိုင္ငံက မ်ားပါတယ္။ ကေနဒါက ေျပာတာက နည္းနည္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ သံုးတာေပါ့။ သူက ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို သံုးတယ္။ Senction (စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈ) လည္း ပါတယ္ေပါ့၊ ေဆာင္ရန္ေလးေတြ ႏွစ္ဘက္ကို မွ်ေျပာတာေတာ့ ကေနဒါႏိုင္ငံေပါ့။ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ဖို႔ ကိစၥေတြကို သူတို႔ဘက္က အျမင္ကို စတိတ္မန္႔ထဲမွာ တင္ျပသြား တာေပါ့။ သူ႔အျမင္ကို တင္ျပတာကို ဒါေကာင္းတယ္ မေကာင္းဘူး ေျပာရခက္ပါတယ္။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ေတာ့ လက္ခံ ပါတယ္။ ဘာလို႔ဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ဆိုတာကလည္း ကာလံေဒသံ အေျခအေနအရ ျပန္သံုးသပ္ရမွာ
ကိုး။”

တျခားႏိုင္ငံေတြကေကာ ဘာေတြမ်ား ေျပာသြားေသးလဲရွင့္။

“ပါလီမန္ေတြရဲ႕ က႑နဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ျပည္သူရဲ႕ အသံ ျပည့္ျပည့္ဝဝ ရရွိဖို႔ေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ဖို႔၊
ႏွိပ္ကြပ္တာေတြ ဘာေတြလဲပါတာေပါ့။ သူတို႔ဘက္က အျမင္ေတြကို က်ေနာ္မွတ္မိသေလာက္ပါ။”

တျခားႏိုင္ငံက ပါလီမန္အမတ္ေတြဆီက ဘာေတြေလ့လာခဲ့လဲ။

“AIPA မွာလုပ္တဲ့အခါ ထဲထဲဝင္ဝင္ တဦးခ်င္းသီးသန္႔ အျမင္ေတြကိုေတာ့ ေဆြးေႏြးခြင့္မရၾကဘူး။”

၂ဝ၁၄ မွာ ျမန္မာကို အာဆီယံ ရာထူးလႊဲေပးဖို႔ ကိစၥေတြကိုေရာ ေျပာဆို ေဆြးေႏြးခဲ့ေသးလားရွင့္။

“က်ေနာ္ေတာ့ သီးသန္႔လို႔ထင္တယ္။ ဘာမွမေတာ့မေမးၾကဘူးဗ်။ ဘာမွ ေဆြးေႏြးမခံခဲ့ရဘူး။”

AIPA မွာ တင္းျပည့္ အဖြဲ႔ဝင္ ျဖစ္သြားၿပီလို႔ သိရပါတယ္။ ဒီေတာ့ လာမယ့္ ၂ဝ၁၄ အာဆီယံ မွာ ဥကၠ႒
ျဖစ္ေရးအေပၚ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ တစံုတရာရွိမယ္လို႔ ယူဆသလား။

“က်ေနာ္ေတာ့မထင္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာၾကမယ္ေလ။ အစက အာဆီယံမွာ ျမန္မာက သူ႔ႏိုင္ငံ အေျခအေနေၾကာင့္ မယူရဲဘူး။ အခုယူရဲၿပီေလ ယူရဲတဲ့အခါ ေပးရဲရမွာေပါ့။ အာဆီယံ ဥကၠ႒ျဖစ္တဲ့ အခါ ဥပမာ- အာဆီယံ ႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးတို႔၊ ဘာတို႔ စံကေလးေတြကို ႏိုင္ငံတကာ သတင္းေထာက္ေတြ လာေတာ့မယ္
ေလ။ က်ေနာ္တို႔ လႊတ္ေတာ္ကိုလည္း ၾကည့္ၾကေတာ့မယ္ေလ။ အစိုးရခ်င္းကိုလည္း လာၾကည့္ၾက အသံုးသပ္ ခံၾကေတာ့မယ္။ အျပင္ကၾကားတဲ့ အသံထက္  တကယ္တမ္း ဟုတ္ရဲ႕လား ဆိုတာ လာရင္ေတြ႔ၾကမယ္။ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံအတြက္ အျမတ္ပဲ ရွိတယ္။ မလုပ္တတ္ရင္ ဒီအစိုးရ ႐ႈံးမွာပဲေလ။”



AIPA ကလည္း အာဆီယံ အဆက္အစပ္ အဖြဲ႔အစည္းတခုဆုိေတာ့ အဲဒီမွာ တင္းျပည့္ အဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္ၿပီး
ေနာက္မွာ ဒါက အာဆီယံ ဥကၠ႒ ရာထူး ရယူဖို႔အတြက္ အားမျပဳႏိုင္ဘူးလား။

“ဘယ္လုိမွေတာ့ အားမျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ အာဆီယံဆိုတာ ဒီမိုကေရစီက်တဲ့ ႏုိင္ငံေတြခ်ည္းပဲေလ သူ႔ႏုိင္ငံနဲ႔ သူလာ
ၾကတာကိုး။ ဒါက အာဆီယံရဲ႕ member တခုဆုိတာ ေသခ်ာထားၿပီ။ ဒီအတုိင္းဆို အာဆီယံကလည္း ေပးမွာပဲ။ ဒီရာထူးဆိုတာက ကိုယ္နဲ႔ ထိုက္တန္မွ ယူသင့္တာေပါ့ ။ ကိုယ့္မွာ ဘယ္ေလာက္ထိ ဖြင့္ေပးႏိုင္တဲ့ အင္အား ရွိသလဲ။ အဲဒါေတြက စကားေျပာမွာပါ။”

ျမန္မာကို ဥကၠ႒ ရာထူးေကာ ေပးသင့္တယ္လို႔ ထင္လား၊ ကေနဒါကလည္း ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ကိစၥ ထပ္ေျပာသြားတယ္ ဆိုေတာ့ေလ။

“က်ေနာ့္သေဘာကေတာ့ ေပးသင့္တယ္။ ၿပီးရင္ လာၾကည့္သင့္တယ္။ တျခားႏိုင္ငံေတြကလည္း သူမ်ားသြားခ်င္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ဒီအစိုးရက ဘယ္ေလာက္ ေလွ်ာက္သလဲ ဆုိတာကို ေဘးကေန ၾကည့္ေနသင့္တယ္။ ျမန္ျမန္ေလး သြားေစခ်င္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ေရာက္သြားေအာင္ ေပါ့ဗ်ာ။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး ေျပာခ်င္တာက
ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ရွိတယ္လို႔ လက္ခံတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ပါတီရဲ႕ သေဘာထားကို ေျပာတာပါ။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ရွိတယ္ ဝန္ခံပါ။ ကိုယ့္ဘက္က တုိင္းျပည္ ဖြံ႔ၿဖိဳးဖို႔အတြက္။”

ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား မရွိဘူးလို႔ အစိုးရလည္း ျငင္းပါတယ္၊ ဆိုေတာ့ ဒီအေပၚမွာ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။

“ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ရွိတာ ဝန္ခံရမယ္။ တုိင္းျပည္ဟာ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္မသြားသင့္ေတာ့ဘူး။ ဘာျပဳျပင္ဖို႔
လိုသလဲ၊ အစိုးရအဖြဲ႔ဟာ ဘာလုပ္ဖို႔ လိုသလဲ၊ ပါလီမန္ဟာ ဘာလုပ္ဖို႔ လုိသလဲ က်ေနာ္တို႔သိရမယ္။ sanctions
႐ုတ္ပါ လို႔ ေအာ္ေန႐ံုနဲ႔ မၿပီးဘူး ။ အစိုးရဟာ သူျပဳျပင္သင့္တဲ့ဟာ ျပဳျပင္ရမယ္။ ကိုယ့္ဘက္က ဘာျပဳျပင္ဘုိ႔ လိုမလဲဆိုတာကို သိရမယ္။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ဘို႔လိုမယ္ ဝန္ခံဘို႔ လိုမယ္ ဒါက်ေနာ္တုိ႔ အျမင္ပဲ။ လူသား အခြင့္အေရးေတြ ဆံုး႐ႈံးတာရွိရင္ လူ႔အခြင့္အေရး ရေအာင္လုပ္ေပးရမယ္ ပါလီမန္ကေရာ အစိုးရကေရာေပါ့”

အာဆီယံ ဥကၠ႒ရာထူးကိုယူဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ထိုက္တန္တဲ့ လုပ္ေဆာင္သင့္တဲ့ အခ်က္တခုက ဘာျဖစ္မလဲ။

“၂ဝ၁၄ အတြက္ အာဆီယံ ဥကၠ႒ ျဖစ္ဖို႔ရည္မွန္းရင္  အာဆီယံက အႀကိဳက္ ကမၻာက အႀကိဳက္ လုပ္ေပးရမယ့္ တာဝန္ဟာ ရာထူးကိုယူမယ့္ ပုဂိၢဳလ္မွာ တာဝန္ရွိသြားၿပီ။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားရွိတယ္ဆုိတာ ဝန္ခံစမ္းပါ။ အဲဒါက်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဆႏၵပါ။”



အခု အန္ကယ္တို႔ သြားေလ့လာခဲ့တဲ့ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနကို နည္းနည္း ယွဥ္ျပေပးပါလား။

“ကေမၻာဒီးယားဆိုရင္ ေရွ႕ကိုေရာက္သြားၿပီ။ က်ေနာ္တို႔မွာ resources (အရင္းအျမစ္) ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတာ၊
လူဦးေရ ငါးဆေလာက္ သူတို႔ထက္မ်ားတယ္။ သူတို႔က civil war (ျပည္တြင္းစစ္) အၾကီးၾကီး ျဖစ္တာ လူ ႏွစ္သန္း
ေက်ာ္ ေသခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတာင္မွ အမ်ဳိးသား ရင္ၾကားေစ့ေရးကို လုပ္ႏိုင္ရင္ က်ဳပ္တို႔ ဘာေၾကာင့္ မလုပ္ႏိုင္ရမွာလဲ။ တိုင္းရင္းသားေတြ ဒီေလာက္ရွိတာ ႏွစ္ေပါင္း ၆ဝ ေက်ာ္ၿပီး တိုင္းျပည္ဟာ ဒီအတုိင္းပဲ ျဖစ္ေနတာ။”