အာဆီယံဥကၠ႒ျဖစ္ရင္ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ့​ ျပည္သူ​ေတြအတြက္ ဘာ​ေတြအက်ိဳး​ရွိမလဲ (​ေဒၚခင္ဥမၼာႏွင့္​ေမး​ျမန္း​ခ်က္)

၂၀၁၄ မွာ ျမန္မာကို အာဆီယံဥကၠ႒ တာဝန္​ေပး​ဖို့​ အာဆီယံနိုင္ငံျခား​ေရး​ဝန္ႀကီး​ေတြက သ​ေဘာတူထား​ေပမယ့္​ တရား​ဝင္ ဆံုး​ျဖတ္ခ်က္ကို​ေတာ့​ ထြက္မလာ​ေသး​ပါဘူး​။

ေဒၚခင္ဥမၼာ

ဒီအ​ေျခအ​ ေနမွာ ျမန္မာအာဆီယံဥကၠ႒ျဖစ္ျခင္း​ဟာ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ့​ျပည္သူ​ေတြအတြက္ ဘာ​ေတြ အက်ိဳး​ရွိမလဲဆိုတာနဲ့​ပတ္သက္လို့​အင္ဒိုနီး​ရွား​မွာ က်င္း​ပမယ့္​ အာဆီယံ လူထုအ​ေျချပု အဖြဲ့​ေတြရဲ့​အစည္း​အ​ေဝး​ပြဲကို တက္​ေရာက္မယ့္​ Burma Partnership ​ေခၚ ျမန္မာ့​အ​ေရး​ပူး​ေပါင္း​ေဆာင္ရြက္သူမ်ား​အဖြဲ့​ တာဝန္ခံ ​ေဒၚခင္ဥမၼာကို ဆက္သြယ္​ေမး​ျမန္း​ထား​ပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံ အာဆီယံဥကၠ႒ တာဝန္ယူျခင္း​မယူျခင္း​ ကိစၥက ျမန္မာနိုင္ငံ ဒီမိုက​ေရစီအ​ေျပာင္း​အလဲအတြက္ ဘာ​ေတြမ်ား​ထူး​ျခား​ သက္​ေရာက္မႈ ရွိမယ္လို့​ ထင္ပါသလဲ။

“အာဆီယံက တကယ္လို့​သာ ဥကၠ႒​ေပး​ဖို့​ ဆံုး​ျဖတ္ခ်က္ကို အ​ေဆာတလ်င္သာ ခ်လိုက္မယ္ဆိုလို့​ရွိရင္ က်မတို့​နိုင္ငံ ဒီမိုက​ေရစီ အ​ေျပာင္း​အလဲ ျဖစ္ဖို့​အတြက္ သြား​မယ့္​နႈန္း​က စိတ္ပူစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မျမင္တာက​ေတာ့​ တကယ္တမ္း​ အာဆီယံဟာ အခုလိုမ်ိဳး​ ဆံုး​ျဖတ္ခ်က္ကို မခ်​ေသး​ဘဲနဲ့​ ထပ္ၿပီး​ေတာ့​မွ ​ေစာင့္​ၾကည့္​ဖို့​ လို​ေသး​တယ္လို့​ ျမင္တယ္။ အထူး​သျဖင့္​ေတာ့​ ဦး​သိန္း​စိန္အစိုး​ရဟာ တကယ္တမ္း​ ဘယ္​ေလာက္အထိ ​ေပး​ေနတဲ့​ ကတိ​ေတြကို ဘယ္​ေလာက္ အမွန္တကယ္ လက္​ေတြ႕​ အ​ေကာင္အထည္​ေဖာ္နိုင္သလဲဆိုတဲ့​ ဥစၥာက အခ်ိန္က အရမ္း​ကို ​ေစာလြန္း​ေနတယ္။

“အခုကာလဟာ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ စစ္မွန္တဲ့​ အ​ေျပာင္း​အလဲျဖစ္ဖို့​အတြက္ အ​ေျခခံလိုအပ္ခ်က္မွာ အထူး​သျဖင့္​ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဉ္း​သား​ေတြ လြတ္​ေျမာက္​ေရး​နဲ့​၊​ ျပည္တြင္း​စစ္ရပ္စဲ​ေရး​၊​ ​ေတြ႕​ဆံု​ေဆြး​ေနြး​ေရး​ ဆိုတဲ့​ဥစၥာက လက္​ေတြ႕​အ​ေျခအ​ေနမွာ မျဖစ္​ေန​ေသး​တဲ့​ အ​ေနအထား​မ်ိဳး​ ျဖစ္​ေတာ့​ အာဆီယံအ​ေနနဲ့​ တကယ္လို့​သာ အ​ေဆာတလ်င္သာ ဆံုး​ျဖတ္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဦး​သိန္း​စိန္အစိုး​ရဆီမွာက တကယ္တမ္း​ စစ္​ေခါင္း​ေဆာင္​ေတြကသာလ်ွင္ နိုင္ငံရဲ့​ အာဏာကို ခ်ုပ္ကိုင္ထား​ေန​ေသး​တယ္ဆိုတာကို က်မတို့​ ​ေတြ႕​ေနရတယ္​ေလ။ ဒါ​ေၾကာင့္​မို့​လို့​ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဒီမိုက​ေရစီအ​ေျပာင္း​အလဲျဖစ္ဖို့​အတြက္ကို လိုအပ္တဲ့​ အ​ေျပာင္း​အလဲ​ေတြကို မျဖစ္ခင္မွာ သူတို့​ေပး​လိုက္လို့​ရွိရင္ အာဆီယံက က်န္ခဲ့​တဲ့​ ၁၄ ႏွစ္တုန္း​က ျမန္မာနိုင္ငံ အဖြဲ့​ဝင္အျဖစ္ ဝင္ခြင့္​ျပုလိုက္တုန္း​ကလိုပဲ အမွား​ႀကီး​တခုကို က်ူး​လြန္တဲ့​ဟာမ်ိဳး​ ​ေရာက္သြား​နိုင္တယ္လို့​။”

ေနာက္ ​ေၾကာင္း​ျပန္ၾကည့္​မယ္ဆိုရင္ ၂၀၀၆ တုန္း​ကဆိုရင္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လူ့​အခြင့္​အ​ေရး​ခ်ိဳး​ေဖာက္မႈ​ေတြရွိ​ေနတယ္။ ​ေဒၚ​ေအာင္ဆန္း​စုၾကည္လည္း​ လြတ္မလာ​ေသး​ဘူး​ေပါ့​။ ဒီမိုက​ေရစီ​ေရး​ ျပုျပင္​ေျပာင္း​လဲမႈ​ေတြလည္း​ မ​ေတြ႕​ေသး​တဲ့​အ​ေပၚမွာ အဲဒီတုန္း​က လာအိုနိုင္ငံမွာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တုန္း​က ဆံုး​ျဖတ္ခဲ့​တာ​ေပါ့​ေနာ္။ ၂၀၀၆ မွာ အာဆီယံဥကၠ႒မယူဖို့​၊​ ဆိုင္း​ငံ့​ထား​ဖို့​ ဆိုၿပီး​ေတာ့​ ဆံုး​ျဖတ္ခဲ့​တာ။ အခုအခ်ိန္မွာက်​ေတာ့​ အဲဒီတုန္း​က လိုအပ္ခ်က္​ေတြက ျပည့္​မီလို့​ အာဆီယံ ​ေခါင္း​ေဆာင္​ေတြအ​ေနနဲ့​ ဒီလို တာဝန္​ေပး​လိုက္တာလို့​ ထင္လား​။ ဘာ​ေၾကာင့္​ ျမန္မာကို ဥကၠ႒တာဝန္ ​ေပး​ဖို့​ ဆံုး​ျဖတ္ဖို့​ ျဖစ္လာတယ္လို့​ ထင္လဲ။

“က်မျမင္တာက​ ေတာ့​ အရင္တ​ေခါက္တုန္း​က မ​ေပး​နိုင္တဲ့​အ​ေနအထား​မ်ိဳး​မွာ မျပည့္​စံု​ေသး​တဲ့​ အခ်က္​ေတြက အခုျပည့္​စံုသြား​လို့​ ​ေပး​ဖို့​စဉ္း​စား​တယ္ဆိုတာမ်ိဳး​ လို့​ေတာ့​ က်မထင္ဘူး​။ အရင္တုန္း​က အ​ေျခအ​ေနဲ့​ အခုအ​ေျခအ​ေနမွာ အ​ေပၚယံၾကည့္​ရင္ အျမင္မွာ ​ေျပာင္း​လဲတဲ့​ဟာ​ေတြ​ေတာ့​ ရွိတာ​ေပါ့​။ ဥပမာ နိုင္ငံရဲ့​ နံပါတ္တစ္​ေခါင္း​ေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ုပ္သန္း​ေရႊ ရွိတဲ့​အ​ေျခအ​ေနမ်ိဳး​က​ေန အခုက​ေတာ့​ စစ္ဗိုလ္ခ်ုပ္မဟုတ္​ေတာ့​ဘဲနဲ့​ အရပ္သား​ ျဖစ္သြား​တယ္ ဆိုတဲ့​ဥစၥာမ်ိဳး​နဲ့​ ဗိုလ္ခ်ုပ္သိန္း​စိန္က အရပ္သား​ ဝတ္စံု​ေျပာင္း​လိုက္တဲ့​ကိစၥလို၊​ တစံုတရာ သတင္း​မီဒီယာကို လြတ္လပ္ခြင့္​ ​ေပး​လာတဲ့​ဟာမ်ိဳး​တို့​ စသည္ျဖင့္​ ဒီလိုကိစၥမ်ိဳး​ေတြကို ၾကည့္​လိုက္ၿပီး​ေတာ့​ သူတို့​က အရင္တ​ေခါက္က ထက္စာရင္​ေတာ့​ နည္း​နည္း​ေတာ့​ သာပါတယ္ ဆိုတာမ်ိဳး​ေတာ့​ တြက္နိုင္တာ​ေပါ့​။ သို့​ေသာ္လည္း​ပဲ နိုင္ငံတခုမွာ အ​ေျခခံအက်ဆံုး​ တည္ၿငိမ္မႈ ရွိျခင္း​မရွိျခင္း​၊​ ၿငိမ္း​ခ်မ္း​မႈ ရွိျခင္း​ မရွိျခင္း​၊​ တိုင္း​ျပည္ရဲ့​ နိုင္ငံ​ေရး​အ​ေျခအ​ေန တည္ၿငိမ္မႈ ဘယ္​ေလာက္ရွိလဲ ဆိုတဲ့​ဟာကို ၾကည့္​ရင္​ေတာ့​ က်မ ျမင္တာက ၂၀၀၆ နဲ့​ အခုၾကား​ထဲမွာ ဘာမွ သိသိသာသာ ထူး​ထူး​ျခား​ျခား​ ကြာဟခ်က္ကို မ​ေတြ႕​ရဘူး​ ျဖစ္တယ္​ေလ။”

ျမန္မာနိုင္ငံက အာဆီယံဥကၠ႒ တာဝန္ယူလိုက္ရလို့​ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ့​ ျမန္မာျပည္သူ​ေတြအတြက္ ဘာမ်ား​ အက်ိဳး​ရွိမယ္လို့​ ထင္ပါသလဲ။ ဆိုလိုတာက ​ေကာင္း​ကြက္​ေလး​ တခုခု​ေလာက္ ရွိမယ္လို့​ မထင္ဘူး​လား​ခင္ဗ်။

“က်မျမင္တာက​ ေတာ့​ တကယ္တမ္း​ ၂၀၁၄ မွာ ဒီ ဥကၠ႒ရသြား​ၿပီဆိုရင္လည္း​ က်မတို့​ ျပည္သူ​ေတြအ​ေနနဲ့​က အာဆီယံဥကၠ႒ျဖစ္ရျခင္း​ရဲ့​ အထူး​အခြင့္​အ​ေရး​ ဘယ္သူက ခံစား​ရမလဲ ဆိုရင္​ေတာ့​ အုပ္ခ်ုပ္သူ လူတန္း​စား​လို့​ပဲ က်မ ျမင္ပါတယ္။ တကယ္တမ္း​က က်မတို့​ ျပည္သူ​ေတြရဲ့​ အက်ိဳး​ခံစား​ခြင့္​ ဆိုတာက အုပ္ခ်ုပ္သူက ျပည္သူရဲ့​ အက်ိဳး​အတြက္ကို လုပ္​ေပး​မွပဲ အဲဒီအက်ိဳး​ကရမွာကိုး​။ ဆို​ေတာ့​ အာဆီယံဥကၠ႒ ျဖစ္လိုက္ျခင္း​အတြက္​ေၾကာင့္​မို့​လို့​ တကယ္တမ္း​ ရမယ့္​အက်ိဳး​ကို ၾကည့္​လိုက္မယ္ဆိုရင္ နိုင္ငံတကာက​ေနၿပီး​ေတာ့​မွ အစိုး​ရ​ေတြ လာၾကမယ္၊​ ​ေနျပည္​ေတာ္မွာ အစည္း​အ​ေဝး​ေတြ လုပ္ၾကမယ္ဆို ဒါ​ေတြက​ေတာ့​ အစိုး​ရခ်င္း​ ဆက္ဆံ​ေရး​ ဆိုတာက​ေတာ့​ ျဖစ္မွာ​ေပါ့​။ အဲဒီ​ေနရာမွာ နိုင္ငံအတြက္​ေရာ တစံုတရာ ဂုဏ္မရွိဘူး​လား​လို့​ ဆို​ေတာ့​ ကိုယ့္​နိုင္ငံက တကယ္တမ္း​ ​ေဒသရဲ့​ ဥကၠ႒​ေခါင္း​ေဆာင္​ေနရာမ်ိဳး​ကို ယူခြင့္​ရတယ္ ဆိုလို့​ရွိရင္ ဒါ ကိုယ့္​နိုင္ငံ ျပည္သူျပည္သား​ေတြအတြက္ ဂုဏ္ယူစရာ တခုလို့​ေတာ့​ က်မတို့​ ျမင္ၾကည့္​လို့​ ရတာ​ေပါ့​။ ဒါ​ေပမယ့္​ အဲဒီလိုမ်ိဳး​ ဂုဏ္ယူနိုင္ဖို့​ ကိုယ့္​ျပည္သူျပည္သား​ေတြက ဂုဏ္ယူနိုင္ဖို့​ ​ေခါင္း​ေထာင္နိုင္ရဲ့​လား​၊​ ​ေခါင္း​ေမာ့​နိုင္ရဲ့​လား​ ဆိုတာက​ေတာ့​ ခုနက အုပ္ခ်ုပ္သူက ျပည္သူကို ဘယ္လိုမ်ိဳး​ ​ေခါင္း​ေမာ့​နိုင္​ေအာင္ လုပ္​ေပး​လဲ။ သူတို့​ရဲ့​ တကယ္တမ္း​ေတြ႕​ေနတဲ့​ လက္ရွိျပႆနာ​ေတြကို ဘယ္​ေလာက္အထိ ​ေျဖရွင္း​ေပး​သလဲဆိုတဲ့​ အ​ေပၚမွာ မူတည္တယ္။”

ေနာက္တခုက ​ေဒၚ​ေအာင္ဆန္း​စုၾကည္ မ​ေန့​က သတင္း​စာရွင္း​လင္း​ပြဲမွာ အာဆီယံဥကၠ႒ျဖစ္ဖို့​ အ​ေရး​ထက္ ျမန္မာျပည္သူ​ေတြရဲ့​ ဘဝ​ေတြ ဖြံ့​ၿဖိုး​တိုး​တက္​ေကာင္း​မြန္ဖို့​ အ​ေရး​ႀကီး​တယ္ဆိုၿပီး​ ​ေျပာသြား​တာ​ေပါ့​။ ဒီမိုက​ေရစီအ​ေရး​လႈပ္ရွား​သူ​ေတြ ဒီ အာဆီယံဥကၠ႒မျဖစ္​ေရး​ ​ေတာင္း​ဆို​ေနတဲ့​ သူ​ေတြ အ​ေနနဲ့​ေရာ ဘယ္အရာက ပိုၿပီး​ေတာ့​ အ​ေရး​ႀကီး​တယ္လို့​ ထင္ပါသလဲ။

“က်မ လူထု​ေခါင္း​ေဆာင္ ​ေဒၚ​ေအာင္ဆန္စုၾကည္​ေျပာတာကို ​ေထာက္ခံပါတယ္။ က်မတို့​ ​ေျပာျပ​ေနတာ အဲဒါပါပဲ။ တကယ္တမ္း​ဆိုလို့​ရွိရင္ ဒီကာလမွာ ဦး​သိန္း​စိန္အစိုး​ရအတြက္ အ​ေရး​ႀကီး​ဆံုး​က ဘာျဖစ္သင့္​လဲ။ ျပည္တြင္း​မွာ ရွိတဲ့​ ကိုယ့္​ျပည္သူ ျပည္သား​ေတြရဲ့​ စား​ဝတ္​ေန​ေရး​ ဘဝ​ေတြ ​ေကာင္း​လာဖို့​အတြက္ကို ​ေျဖရွင္း​ဖို့​ အတြက္ကိုပဲ ကိုယ့္​နိုင္ငံထဲမွာ ရွိ​ေနတဲ့​ ျပႆနာ​ေတြကို ​ေျဖရွင္း​ၿပီး​ေတာ့​မွ အမ်ိဳး​သား​ျပန္လည္ရင္ၾကား​ေစ့​ေရး​၊​ တိုင္း​ျပည္နိုင္ငံ​ေရး​ တည္ၿငိမ္မႈရ​ေရး​၊​ ၿငိမ္း​ခ်မ္း​ေရး​ ဒါ​ေတြအတြက္ပဲ ႀကိုး​စား​ၿပီး​ လုပ္ရမွာ။ ဒါမွ ၂၀၁၄ မွာ အတင္း​ႀကီး​ ရ​ေအာင္လို့​ လိုက္ၿပီး​ေတာင္း​ေနစရာ မရွိတာ။ ဒါ​ေၾကာင့္​မို့​လို့​ က်မတို့​ကလည္း​ အာဆီယံကို မ​ေပး​နဲ့​လို့​ က်မတို့​ မ​ေျပာဘူး​။ ဒါ​ေပမယ့္​ ​ေပး​ျခင္း​ မ​ေပး​ျခင္း​ ဘယ္ဆံုး​ျဖတ္ခ်က္ကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ​ေလာ​ေလာဆယ္ မလုပ္ပါနဲ့​ဦး​လို့​ က်မတို့​ ​ေျပာတာ။”

ေနာက္ဆံုး ​အ​ေနနဲ့​ ျမန္မာနိုင္ငံက လူထုအ​ေျချပုအဖြဲ့​အစည္း​ေတြရဲ့​ အခန္း​က႑​ေရာ လာမယ့္​ အာဆီယံထိပ္သီး​အစည္း​အ​ေဝး​ပြဲမွာ ဘယ္​ေလာက္အထိ ထင္ဟပ္မႈ ရွိမလဲ​ေပါ့​ေနာ္။ သူတို့​ ဘယ္​ေလာက္အထိ ပါဝင္ခြင့္​ ရွိမလဲ။

“အာဆီယံရဲ့​ ျပႆနာတခုက အာဆီယံထိပ္သီး​အစည္း​အ​ေဝး​ပဲျဖစ္ျဖစ္ တျခား​ အစည္း​အ​ေဝး​ေတြမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ရွင္း​ရွင္း​ေျပာရရင္ သူတို့​က အစိုး​ရ အစိုး​ရခ်င္း​ ဆက္သြယ္ၿပီး​ေတာ့​ပဲ လုပ္ၾကတာ က်မတို့​ ​ေတြ႕​ရတယ္​ေလ။ အစိုး​ရ​ေခါင္း​ေဆာင္​ေတြပဲ ​ေတြ႕​ၾကတယ္။ သူတို့​ အလြန္ဆံုး​ ခြင့္​ေပး​လို့​ရွိရင္ အစိုး​ရ မ်က္ႏွာသာ​ေပး​တဲ့​၊​ အစိုး​ရ ​ေထာက္ခံတဲ့​ NGO အဖြဲ့​အစည္း​ေတြပဲ အစည္း​အ​ေဝး​ေတြထဲမွာ ပါဝင္ခြင့္​၊​ ပူး​ေပါင္း​ခြင့္​ ဒါမ်ိဳး​ေတြ ​ေပး​တာကိုး​။ တကယ္ လူထုကို အ​ေျချပုၿပီး​ေတာ့​မွ လြတ္လပ္တဲ့​ အစိုး​ရ​ေတြရဲ့​ လုပ္ဟန္လုပ္နည္း​ေတြ အ​ေပၚမွာ မႀကိုက္ရင္ မႀကိုက္တဲ့​အတိုင္း​ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ​ေျပာပိုင္ခြင့္​ရွိတဲ့​ ​ေျပာနိုင္တဲ့​ လူထုအ​ေျချပု အင္အား​စု​ေတြက်​ေတာ့​ ထိပ္သီး​အစည္း​အ​ေဝး​မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊​ တျခား​အစိုး​ရ​ေတြ လုပ္တဲ့​ သက္ဆိုင္ရာအစည္း​အ​ေဝး​ေတြမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သူတို့​ ​ေပး​ပါတာမ်ိဳး​ မရွိပါဘူး​။ ဒါဟာ က်မတို့​ အာဆီယံ လူထုအ​ေျချပု အင္အား​စု တခုလံုး​က ၾကံု​ေနရတဲ့​ စိန္​ေခၚမႈအႀကီး​ႀကီး​ တခုျဖစ္ပါတယ္။ ဆို​ေတာ့​ အခုလာမယ့္​ ထိပ္သီး​ညီလာခံ အစည္အ​ေဝး​မွာလည္း​ လူထုအ​ေျချပု အဖြဲ့​အစည္း​အ​ေတြအတြက္ ​ေနရာဆိုတာ တကယ္တမ္း​ သူတို့​ မရွိပါဘူး​။ က်မတို့​ အခု​ေတာက္​ေလ်ွာက္ ၄၊​ ၅၊​ ၆ႏွစ္ ႀကိုး​စား​ၾကတယ္ ဆိုတာက လူထုအ​ေျချပု အဖြဲ့​အစည္း​ေတြ ဘက္က​ေနၿပီး​ေတာ့​သာ ႀကိုး​စား​ၿပီး​ေတာ့​မွ ကိုယ့္​ရဲ့​ ရပိုင္ခြင့္​ရွိတဲ့​ ​ေနရာ။ ကိုယ္ရဲ့​ ရပိုင္ခြင့္​ရွိတဲ့​ ​ေနရာနဲ့​ ျမွင့္​တင္နိုင္တဲ့​ ​ေနရာကို ကိုယ္ ႀကိုး​စား​ၿပီး​ေတာ့​မွ ယူ​ေနၾကရတဲ့​ အ​ေျခအ​ေနမ်ိဳး​ပဲ ျဖစ္တယ္။ အစိုး​ရ​ေတြဘက္က လမ္း​ဖြင့္​ေပး​တယ္ဆိုတာက​ေတာ့​ အာဆီယံမွာ က်မ မ​ေတြ႕​ဘူး​ရွင့္​။”