ေရမြန္ မက္ေဆးေဆး ဆုရ ပထမဆံုး ကခ်င္ အမ်ိဳးသမီး လဖိုင္ဆိုင္းေရာ္ႏွင့္ ေမးျမန္းခ်က္

၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေရမြန္ မက္ေဆးေဆး ဆု႐ွင္ ပထမဆံုး ကခ်င္ အမ်ိဳးသမီး လဖိုင္ဆိုင္းေရာ္ 

အာ႐ွ ေဒသရဲ့ ႏိုဘဲလ္ဟု တင္စား ေခၚေဝၚေနသည့္ ေရမြန္ မက္ေဆးေဆး (Ramon MagSaysay Award) ဆုသည္ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ေလယာဥ္ ပ်က္က်မႈေၾကာင့္ ကြန္လြန္ သြားခဲ့ရသူ ဖိလဝ္ပိုင္ သမၼတေဟာင္း ေရမြန္ မက္ေဆးေဆးအား ဂုဏ္ျပဳေသာ အားျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ ေပးအပ္ေလ့ ႐ွိေသာ ဆုတစ္ခု ျဖစ္သည္။

ဇူလိုင္လ (၂၄) ရက္ေန႕၌ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ အတြက္၄င္းဆု ရ႐ွိသူမ်ား၏ အမည္စာရင္းကို ထုတ္ျပန္ ေၾကျငာခဲ့ရာ၌ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ကခ်င္လူမ်ိဳး လဖိုင္ ဆိုင္းေရာ္ ၄င္းဆုအား ခ်ီးျမွင့္ ခံရေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ ေၾကျငာ ခဲ့ပါသည္။

ေရမြန္ မက္ေဆးေဆး ဆုကို အာရွ ႏိုင္ငံ မ်ားတြင္ လူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ထားမႈ လုပ္ငန္း မ်ားတြင္ ႀကိဳးစား အားထုတ္ သူမ်ား၊ အေျပာင္းအလဲ လုပ္ႏိုင္ သူမ်ားအား ေ႐ႊးခ်ယ္ကာ ခ်ီးေျမွာက္ ေနျခင္း ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွလဖိုင္ ဆိုင္းေရာ္အား “ကခ်င္ ျပည္နယ္ တြင္း၌ ျဖစ္ရွိ ေနေသာျပည္တြင္း စစ္ပြဲ မ်ားေၾကာင့္ ဘ၀ ပ်က္ၾက ရေသာ လူမႈ အသုိင္း အ၀ုိင္းကုိ ျပန္လည္ ထူေထာင္ ရာတြင္ ႀကိဳးပမ္း ခဲ့ျခင္းႏွင့္ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္း အတြင္း အၾကမ္း မဖက္ေသာ နည္းျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ အနာဂတ္ကို ထူေထာင္ ရာ၌ ေဆြးေႏြး ညွိႏႈိင္း ေရးကုိ ပံ့ပုိး ကူညီ ေပးခဲ့သူဟုမက္ေဆးေဆး ဆုေပးေရး ေကာ္မတီက ေဖာ္ျပ ထားပါသည္။

ဆုရ႐ွိ သူမ်ားအား အေမရိကန္ ေဒၚလာ ငါးေသာင္းႏွင့္ သမၼတ ပံုပါ ဆုတံဆိပ္ကို ေပးအပ္မည္ ျဖစ္ကာ ယခုႏွစ္ အတြက္ ဆုေပးပြဲ အခမ္းအနားကို ဖိလစ္ပိုင္ ႏိုင္ငံ မနီလာ ၿမိဳ႕၌ လာမည့္ ၾသဂုတ္လ (၃၁) ရက္ေန႕၌ ျပဳလုပ္ သြားမည္ ျဖစ္သည္။

ယခုႏွစ္ အတြက္ ေရမြန္ မက္ေဆးေဆး ဆု ရ႐ွိ ခဲ့ေသာ လဖိုင္ ဆိုင္းေရာ္အား ေ႐ႊဟသၤာ သတင္းဌာနမွ ေမးျမန္း ထားခ်က္ မ်ားကို တင္ဆက္ ေပးလိုက္ ပါသည္။

ေ႐ႊဟသၤာ (ေမး) – ဆုမရ႐ွိခင္ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့တဲ့ အန္တီ့ရဲ့ လႈပ္ရွားမႈ အေၾကာင္းအရာ ေတြအေၾကာင္းကို ေျပာျပ ေပးပါလား ?

လဖိုင္ဆိုင္းေရာ္ (ေျဖ) – “၁၉၈၇ ခုႏွစ္က စၿပီးေတာ့ ကႊ်န္မတို႕ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဘက္မွာ ႐ွိေနတဲ့ တိုင္းရင္းသား ေတြရဲ့ လူမႈေရး အခန္းက႑ ေတြမွာ အန္တီ ပါဝင္ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့ပါတယ္၊ လူငယ္ လူ႐ြယ္ ေတြရဲ့ ေက်ာင္းေနႏိုင္ေရး ကိစၥနဲ႕ ပညာ သင္ၾကား ႏုိင္ေရး ကိစၥမွာ အန္တီ တတ္အားသေ႐ြ႕ ပါဝင္ လုပ္ေဆာင္ ေပးခဲ့ပါတယ္၊ ၿပီးေတာ့ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ KIO နဲ႕ ျမန္မာ အစိုးရတို႕ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ ေရးထိုး ႏိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္မွာ ေမတၲာ ေဖာင္ေဒး႐ွင္းကို တည္ေထာင္ ခဲ့ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ့ ခြင့္ျပဳ ခ်က္နဲ႕ ျပန္လည္ ေနရာ ခ်ထားေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ပါတယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ တစ္ခုတည္း မဟုတ္ပါဘူး၊ ေမတၲာ ေဖာင္ေဒး႐ွင္း မွာလည္း လူမ်ိဳး ေပါင္းစံု ပါဝင္ပါတယ္၊ အားလံုးက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အက်ိဳးေဆာင္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း ျဖစ္ပါတယ္၊ ႐ွမ္းတိုင္းရင္းသား ေဒသ ေတြမွာလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အပစ္ အခတ္ ရပ္စဲေရး ရ႐ွိ ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေဒသခံ ျပည္သူ လူထု ေတြနဲ႕တကြ ေဒသ ဖြံၿဖိဳးေရး အစီအစဥ္ ေတြကို လုပ္ေဆာင္ ခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ယံုၾကည္မႈ၊ သူ႕ဓေလ့ ထံုးစံေတြကို အေျခခံၿပီးေတာ့ ေဒသခံေတြရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ မ်ားနဲ႕ အညီ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ေဆာင္ ခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။”

ေ႐ႊဟသၤာ (ေမး) – ဆုရၿပီးေတာ့ ေ႐ွ႔ဆက္ၿပီး ဘာဆက္လုပ္ဖို႔ အစီအစဥ္ရွိလဲ?

လဖိုင္ဆိုင္းေရာ္ (ေျဖ) – “အခု အခ်ိန္မွာ ဆိုလို႔႐ွိရင္ ေပါ႕ေနာ္ တိုင္းရင္းသား ေတြရဲ့ ေဒသေတြမွာ တကယ္တန္း တည္ၿငိမ္ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ အဆင့္ကို မေရာက္ေသး ပါဘူး၊ ဒါကို အန္တီ့ အေနနဲ႕ ကေတာ့ တတိုင္း ျပည္လံုး ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႕၊ တတိုင္း ျပည္လံုး ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ ႏိုင္ဖို႔ ဒီ ကႊ်န္မ တို႕ရဲ့ အေျခခံ အက်ဆံုး ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြး ႏိုင္ဖို႔ အဲဒါေတြ လုပ္ငန္းေတြ လႈပ္႐ွားတဲ့ အခါထဲမွာ အန္တီ တတ္အား သေ႐ြ႕ ပါဝင္ လႈပ္႐ွား ခ်င္တဲ့ ဆႏၵ ႐ွိပါတယ္၊ ေနာက္တစ္ခုက ရာသီ ဥတု ေျပာင္းလဲမႈ ဒဏ္ေၾကာင့္ ကမၻာနဲ႕ အဝွမ္း စားနပ္ ရိကၡာ ဖူလံုေရး စိုးရိမ္ ေနရတဲ့ အေျခအေန ႐ွိေန ပါတယ္၊ ရ႐ွိတဲ့ ဆုေငြ ေတြကိုလည္း ဒီက႑ ေတြမွာ သံုးသြားဖို႔ အစီအစဥ္ ႐ွိပါတယ္၊ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး က႑နဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး က႑ေတြမွာ တတ္အားသေ႐ြ႕ ပါဝင္ လုပ္ေဆာင္ ေပးသြားဖို႔ ဆႏၵ ႐ွိေန ပါတယ္။”

ေ႐ႊဟသၤာ (ေမး) – ဆုကို ရဖို႔ေရာ အန္တီ ေမွ်ာ္လင့္ ခဲ့တာမ်ိဳးေရာ ႐ွိလား ?

လဖိုင္ဆိုင္းေရာ္ (ေျဖ) – “အခုလိုမ်ိဳး အသိ အမွတ္ျပဳၿပီး ဆုခ်ီးျမွင့္ ခံရမယ္လို႔ တခါမွ ေမွ်ာ္လင့္ ထားတာ မ႐ွိခဲ့ ပါဘူး၊ အန္တီ ဒါမ်ိဳး ၾကားလိုက္တဲ့ အခါမွာ ပိုၿပီး အံၾသ သြားတယ္၊ မွန္မွန္ ေျပာရမယ္ ဆိုရင္ အခု ကႊ်န္မ ရထားတဲ့ အေရးပါတဲ့ ေရမြန္ မက္ေဆးေဆး ဆုအေၾကာင္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ နားလည္း ထားတာလည္း မ႐ွိပါဘူး၊ သူတို႕ ဘက္ကေန ဖုန္းဆက္ လာတဲ့ အခါမွာ အရမ္းကို တအံ့ တၾသ ျဖစ္သြား ပါတယ္၊ အအံ့ၾသ ဆံုးကေတာ့ အခုလို ႏိုင္ငံေတာ္ တစ္ခုလံုး ေျပာင္းလဲလာဖို႕ အားယူ ေနတဲ့ အခ်ိန္ တိုင္းရင္းသားေတြ အားလံုး တစ္ေယာက္နဲ႕ တစ္ေယာက္ ယံုၾကည္မႈ ရေအာင္ ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ ေနခ်ိန္မွာ အခုလို ဆုခ်ီးျမွင့္ ခံရတာက အင္မတန္မွ အားတက္မိတယ္၊ အားလံုး အတြက္လည္း ဒါဟာ ဆီေလ်ာ္တယ္၊ ဆိုၿပီးေတာ့မွ ပိုၿပီး ေတာ့လည္း ဝမ္းသာ မိတယ္။”

ေ႐ႊဟသၤာ (ေမး) - ဒီဆုရတဲ့ အေၾကာင္းကို ဆုေကာ္မီတီကေန ဘယ္ေန႕က အေၾကာင္းၾကား လာလဲ ?

လဖိုင္ဆိုင္းေရာ္ (ေျဖ) – “ဇူလိုင္ ၁၂ ရက္ေန႕ တုန္းက ေပါ့ေနာ္ ကႊ်န္မ လားရွဳိးမွာ ႐ွိေနတုန္း သူတို႕ကေန ဖုန္းဆက္ၿပီး အေၾကာင္းၾကား လာပါတယ္၊ သူတို႕က ဆုရဲ့ အေၾကာင္း ေျပာျပတယ္၊ ကႊ်န္မလည္း အရမ္းအံၾသ သြားတယ္၊ ဒါကို လက္ခံ ႏိုင္ပါ႕ မလားလို႔ ေမးတယ္၊ ကႊ်န္မ အေနနဲ႕ ကေတာ့ တစ္ကယ္ပဲ ကႊ်န္မ အလုပ္ကို လက္ခံ အသိအမွတ္ ျပဳတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေက်းဇူး တင္ပါတယ္လို႔ ေျပာတယ္၊ ကႊ်န္မ ဆုကို လက္ခံတယ္လို႔ ေျပာလိုက္တယ္၊ သူတို႕ကေတာ့ ေခတၲ အတြင္း ေပါ့ေနာ္ စာနဲ႕ အေၾကာင္းၾကား ေပးမယ္လို႔ ေျပာတယ္၊ ၂၅ ရက္ေန႕ မတိုင္မွီ ဘယ့္သူကိုမွ မေျပာပါ နဲ႕ဦးလို႔ ေျပာတယ္၊ ယံုတာ ကေတာ့ တစ္ပိုင္း ေပါ့ေနာ္၊ မယံုရဲ သလိုမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ေနတယ္၊ တစ္ပတ္ေလာက္ ၾကာေတာ့ တရားဝင္ စာကို ေတြ႕ေတာ့မွပဲ ဒါေနာက္ေနတာ မဟုတ္ဘူး၊ တစ္ကယ္ပါလား ဆိုၿပီး သိသြားတယ္၊ ဒီအဖဲြ႕အစည္း အေၾကာင္းကို ကိုလည္း အန္တီ ျပည့္ျပည့္စံုစံု သိရေတာ့မွ တစ္ကယ့္ကို ဝမ္းသာ မိပါတယ္။”

၄င္းဆုအား လက္ခံ ရယူရန္ အတြက္ လဖိုင္ ဆိုင္းေရာ္ အေနျဖင့္ လာမည့္ ၾသဂုတ္လ (၂၆) ရက္ေန႔တြင္ ဖိလစ္ပိုင္သို႕ ထြက္ခြာမည္ ျဖစ္ကာ ၄င္းဆုမွ ရ႐ွိေသာ ဆုေၾကး အေမရိကန္ ေဒၚလာ (၅) ေသာင္းအား ျမစ္ဆံု ေဒသ ဒုကၡသည္မ်ား ျပန္လည္ ေနရာ ခ်ထားေရး အစီအစဥ္၌ အသံုးျပဳ သြားမည္ ျဖစ္သည္ဟု ၄င္းမွ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကား ပါသည္။

လဖိုင္ ဆိုင္းေရာ္သည္ ျမစ္ႀကီးနား ဇာတိ ျဖစ္ကာ၊ သူမအား ၁၉၄၉ ခုႏွစ္တြင္ ကခ်င္ ျပည္နယ္ ျမစ္ႀကီးနား ၿမိဳ၌ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ မူလတန္း (၄) တန္း အထိအား ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ႀကီးနား ၿမိဳ႕၌ပင္ ပညာသင္ၾကား ခဲ့သည္။ ထို႕ေနာက္၌ ေမၿမိဳ႕သို႕ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ကာ ေဘာ္ဒါ ေဆာင္၌ ေန၍ ဆက္လက္ ပညာ ဆည္းပူး ခဲ့သည္။ တကၠသိုလ္ ပထမ ႏွစ္အား မႏၲေလး တကၠသိုလ္၌ စိတ္ပညာ အထူးျပဳ ဘာသာရပ္ျဖင့္ ေအာင္ျမင္ ခဲ့သည္။ ထို႕ေနာက္ ဝိဇၨာဘြဲ႕ကို ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္၌ ရ႐ွိ ခဲ့သည္ဟု ၄င္းမွ ေျပာပါသည္။

ကခ်င္ လူမ်ိဳးတြင္း၌ ေရမြန္ မက္ေဆးေဆး ဆုရ႐ွိသည့္ ပထမ ဦးဆံုးေသာ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။
Cr=>>